Tek Fiyat Yöntemi
Tek fiyat yöntemi, belirli bir zaman dilimi boyunca emirlerin eşleştirme yapılmaksızın Sisteme kabul edilip, bu süre sonunda en yüksek miktarda işlemin gerçekleşmesini sağlayan fiyat seviyesinin hesaplandığı, tüm işlemlerin bu fiyat seviyesinden gerçekleştiği işlem yöntemidir.

Açılış Seansı
BIST Pay Piyasasında, hisse senedi alış ve satış emirlerinin, bir zaman dilimi boyunca BIST Alım Satım Sistemi'ne iletildiği ve bu sürenin sonunda iletilen bu emirlerin en fazla işlemin gerçekleşmesini sağlayan tek bir fiyat seviyesinden (açılış fiyatı) işleme dönüştüğü tek fiyat yöntemi ile çalışan özel bir seans şeklidir. 

Açılış Seansı Emir Toplama
Bu süre içinde talimatlar iptal edilebilir, değiştirilebilir, yani fiyat iyileştirme ve kötüleştirme yapılabilir. (Emir Kötüleştirme: Verilen bir satış emrinin satış fiyatının yükseltilmesi ya da verilen bir alış emrinin alış fiyatının daha düşük bir fiyata çekilmesidir.) BIST tarafından fiyat kademeleri yayımlanmaz. Bu aşamada emirler gerçekleşmez.

Eşleştirme ve Fiyat Belirleme
BIST açılış seansına iletilen emirler için emir iyileştirme, kötüleştirme, bölme ve iptal kabul edilmez. BIST tarafından en çok işlem miktarının gerçekleşmesini sağlayan fiyat Dengeleyici Fiyat olarak belirlenir. Bu zaman aralığında dengeleyici fiyat emirleri iletilebilir. Bu zaman aralığında dengeleyici fiyat haricinde verilen emirler sürekli müzayede seansına iletilmek üzere kabul edilir ve söz konusu emirler için iptal talimatı verilebilir. Dengeleyici Fiyata uygun olan emirler yeterli miktarda alıcı ve satıcı olma durumuna göre eşleşir, işlemler gerçekleşir. Gerçekleşmeyen limit fiyatlı emirler fiyat ve zaman önceliği korunarak sürekli müzayede seansına aktarılır, dengeleyici fiyatlı emirler ise iptal edilir.

Sürekli İşlem
BIST Pay Piyasası'nda alım satım işlemlerinin Çok Fiyat - Sürekli Müzayede Yöntemi ile yapıldığı seans bölümüdür.

Kapanış Seansı
Kapanış seansı, normal seans sürecinden kalan tüm emirlerin aktarılması suretiyle, belirlenmiş zaman dilimi boyunca yeni emirlerin de herhangi bir eşleşme yapılmaksızın Sistem’e kabul edildiği ve bu süre sonunda en yüksek miktarda işlemin gerçekleşmesini sağlayan tek bir fiyat seviyesinin (Kapanış Seansı Fiyatı) hesaplanarak, tüm işlemlerin bu fiyat seviyesinden gerçekleştirildiği, tek fiyat yöntemiyle işlem yapılan seans bölümüdür.

Borsa yatırım fonları, varantlar, sertifikalar ile temerrüt işlem sıraları ve yeni pay alma hakları kapanış seansına dahil değildir.

Kapanış Seansı Aşamaları
a. Emir toplama aşaması – (4 dakika, 18:01 – 18:05)
b. Fiyat belirleme ve kapanış seansı işlemleri aşaması – (2 dakika, 18:05 – 18:07)
c. Kapanış fiyatından /tek fiyattan işlemler aşaması – (2 dakika, 18:08 – 18:10)

Emir Toplama Aşaması (18:01 – 18:05)
Kapanış seansına dahil olan kıymetlerde bekleyen (pasif) emirlere ilaveten, kapanış seansında fiyat belirlemeye yönelik olarak yeni alış ve satış emirlerinin Sistem’e iletildiği ancak emirlerin eşleştirilmediği aşamadır. 4 dakikalık süre boyunca kapanış seansı için emir toplanmakta, iletilmiş emirler mevcut kurallar dahilinde değiştirilebilmekte yada iptal edilebilmektedir.

Emir toplama aşamasında açığa satış emri, limit emir, piyasa emri, piyasadan limite, KİE, dengeleyici emirler girilebilmektedir. Kotasyon emirleri girilebilir, değiştirilebilir, iptal edilebilir. Emirler üzerinde miktar ve fiyat değişikliği yapılabilir, emirlerin geçerlilik süreleri değiştirilebilir. Emirler iptal edilebilir. Özel işlem bildirimi yapılamaz. Denge (teorik eşleşme) fiyatı, miktarı ve denge fiyatından karşılanmayan emir miktarları yayımlanır.

Kapanış Fiyatı Belirleme ve Kapanış Seansı İşlemleri Aşaması (18:05 – 18:07)
Bu aşamada, kapanış seansında emir toplanmış olan işlem sıralarında kapanış fiyatı belirlenmekte ve sonrasında belirlenen kapanış fiyatından işlemler gerçekleştirilmektedir. Sürekli işlemden aktarılmış emirler ile kapanış seansının emir toplama sürecinde Sistem’e iletilmiş emirler belirlenen kapanış seansı fiyatından eşleştirilmektedir. Belirlenen kapanış seansı fiyatı, ilgili işlem sırasının kapanış fiyatıdır. Bu aşamada yeni emir girişi yapılamamakta, bekleyen emirler değiştirilememekte, bölünememekte, iptal edilememektedir. Gerçekleşen işlemler ve kapanış seansı fiyatları, gerek temsilci ekranlarından gerekse veri yayın kuruluşları ekranlarından izlenebilmektedir.

Kapanış Fiyatından İşlemler Aşaması (18:08 – 18:10)
İlgili kıymette en son gerçekleşen işlem fiyatı ile sınırlı olarak Sistem’e yeni emirlerin girilebildiği ve girilen yeni emirlerin Sistem’de kapanış seansında işlem görmediği için bu aşamaya aktarılmış kapanış seansı fiyatından beklemekte olan pasif emirlerle veya bu aşamada girilen emirlerle öncelik kuralları çerçevesinde karşılaşarak işlemlerin gerçekleştirildiği son aşamadır.

2 dakika sürmekte olan bu aşamada, Sistem’e girilebilecek yeni alış ve satış emirleri sadece gerçekleşen en son işlem fiyatından olabilmekte ve aynı fiyattaki bir pasif emir ile karşılaşması halinde öncelik sırasına göre işleme dönüşmekte, işlem görmemesi halinde öncelik kuralları çerçevesinde pasif emir olarak beklemektedir.

Son işlem fiyatından işlemlerin yapıldığı seans durumudur. Limit fiyatlı emirlere izin verilir (Fill and Kill ve Açığa satış emirleri dahil). Kotasyon emirleri girilebilir, değiştirilebilir, iptal edilebilir. Son işlem fiyatına eşit emirler üzerinde miktar artırma ve azaltma yapılabilir. Son işlem fiyatından farklı fiyatta bekleyen emirlerde miktar artırmaya izin verilmez, azaltmaya izin verilir.
 

Bir sermaye piyasası aracında işlemler seansın sürekli işlem bölümünde çok fiyat yöntemi ile yürütülürken belirli bir referans değer üzerinden hesaplanan fiyat değişiminin Borsa tarafından belirlenmiş olan eşik değerlere (oranlara) ulaşması veya aşması hâlinde ilgili sermaye piyasası aracının işlemleri geçici süre ile emir toplama aşamasına alınacaktır.

İlgili sermaye piyasası aracında tek fiyat yöntemi kullanılarak fiyat belirlemesi yapılır. Tek fiyat yöntemine ilişkin süreçlerin tamamlanmasının ardından ilgili sermaye piyasası aracının işlemleri yeniden seansın sürekli işlem bölümüne alınır ve işlemlere çok fiyat yöntemi ile devam edilir.

• Devre kesici seansın sadece sürekli işlem yöntemi bölümlerinde çalışır.
• Devre kesici referans fiyatı, en son tek fiyat yöntemi ile belirlenen fiyat (açılış seansı, tekil açılış, devre kesici seansında oluşan fiyat) veya ilgili payın baz fiyatıdır. En son tek fiyat yöntemi ile belirlenen fiyat veya baz fiyattan en son güncellenen fiyat devre kesici referans fiyatıdır.

• Devre Kesici uygulamasında Pazar bazında farklı değişim yüzdesi kriterleri ve farklı DK Seansı Süreleri kullanılmaktadır;
• Bu fiyat limitlerine kadar normal işlemler devam eder ancak bu fiyat limitlerini geçen işlemi gerçekleştirecek emir iptal edilerek bu limitlerin dışında işlem olmasına izin verilmez ve devre kesici çalışır. Söz konusu emir önceki fiyat seviyeleri ile işlem gerçekleştirmiş ise kalan kısmı iptal edilir. 
• Devre kesicinin çalışması ile birlikte ilgili sırada emir toplama aşamasına geçilir. Bu aşamada açılış/kapanış ve tek fiyat seanslarında olduğu gibi teorik fiyat ve işlem miktarı gösterilir. 
• Emir toplamanın ardından eşleşme süreci gelir.
• Emir toplama ve eşleşmenin ardından sırada normal işlemler devam eder.
• Yıldız Pazar’da işlem görmekte olan paylarda seansın kapanış bölümünün başlamasına kalan 10 dakika içerisinde (saat 17:50 – 18:00) devre kesici çalışırsa emir toplama süresi 5 dakikadan 10 dakikaya çıkartılır ve sırada eşleştirme yapılmadan emir toplama süreci izleyen kapanış seansı aşamasında da devam eder.
• Eşleştirme, kapanış seansının emir toplama aşamasının sona ermesi ile birlikte gerçekleştirilir.
• Ana Pazar ve Alt Pazar’da işlem gören paylarda  devre kesici emir toplama süresi uzatılan paylarda seansın kapanış bölümünün başlamasına kalan 20 dakika içerisinde (saat 17:40 – 18:00) devre kesici çalışırsa emir toplama süresi 15 dakikadan 20 dakikaya çıkartılır ve sırada eşleştirme yapılmadan emir toplama süreci izleyen kapanış seansı aşamasında da devam eder. Eşleştirme, kapanış seansının emir toplama aşamasının sona ermesi ile birlikte gerçekleştirilir.
• İlgili sırada devre kesicinin çalışması halinde bu sıraya bağlı rüçhan hakları, varant, temerrüt gibi sıralardaki işlem yöntemi kesintiye uğramadan devam eder. Örneğin GARAN.E sırasında devre kesici çalışıp bu sıra tek fiyat emir toplamaya alındığında GARAN.R ve GADAA.V sıralarında sürekli işlem yöntemi kesintiye uğramadan sürer.

Endekse Dayalı Devre Kesici
Borsa İstanbul A.Ş. Genel Müdürlüğünce Pay Piyasasında halihazırda pay bazında uygulanmakta olan devre kesici sistemine ilave olarak Endekse Bağlı Devre Kesici Sisteminin (EBDKS) oluşturulmasına ve 10/08/2020 tarihinden itibaren uygulanmaya başlanmasına karar verilmiştir. Buna göre;
BIST 100 Endeksinin gün içerisinde önceki günün kapanışına göre ilk eşik olarak %5 veya daha fazla ve ikinci eşik olarak %7 veya daha fazla düşmesi halinde EBDKS devreye girecek ve Pay Piyasası, Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasasındaki (VİOP) paya ve pay endekslerine dayalı sözleşmeler ile Borçlanma Araçları Piyasası Pay Repo Pazarı’nda işlemler geçici olarak durdurulacaktır (devre kesici endeksin yukarı yönlü hareketinde çalışmaz). EBDKS uygulaması kapsamında referans olarak alınacak endeks, değişim yönü ve oranları gelişen şartlara göre önceden duyurulmak suretiyle Borsa tarafından değiştirilebilecektir.
Uygulamanın devreye girmesi ile birlikte Pay Piyasasında;

• “.E”, “.F1”, “F2”, “.G” sıralarındaki işlemler (paylar, gayrimenkul yatırım fonları, girişim sermayesi yatırım fonları, gayrimenkul sertifikaları) 20 dakika boyunca geçici olarak durdurulacaktır. EBDKS’nin devreye girme anında tek fiyat işlem yöntemi kapsamında eşleştirme seansında olan sıralarda, emirlerin eşleştirilip işlemlerin gerçekleşmesinin ardından durdurma olacaktır. Bu aşamada emir iptali veya değişikliği yapılamayacaktır.
• 20 dakikalık durdurmanın ardından;

a) Sürekli işlem yöntemiyle işlem gören sıralarında 5 dakika boyunca tek fiyat emir toplama uygulanacak ve sonraki 5 dakika içinde eşleştirme yapılarak işlem fiyatları belirlenecek ve duyurulacaktır.
b) Tek fiyat işlem yöntemi ile işlem gören paylar tek fiyat emir toplama ile açılacak asgari 10 dakika sürecek emir toplama seansı sonrasında seans akışı kaldığı yerden devam edecektir.

• “.V”, “.C”, “F”, “.R” sıraları (varantlar, yatırım kuruluşu sertifikaları, borsa yatırım fonları ve yeni pay alma hakkı kuponları) 30 dakika boyunca geçici olarak durdurulacaktır. Bu aşamada emir iptali yapılabilecek, emirlerin fiyatı kötüleştirilebilecek ve miktarı azaltılabilecektir. Bu süre sonrasında seansın bitimine yeterli süre kalması halinde söz konusu işlem sıraları sürekli işlem yöntemi ile yeniden işleme açılacaklardır.

EBDKS’nin Pay Piyasasında sürekli işlem seansının sona ermesinden önceki 60 ila 30 dakika arasında (mevcut durumda 17:00-17:30 arasında) devreye girmesi halinde her üç piyasada da işlemler durdurulacak, işlemler Pay Piyasasında kapanış seansı ile (mevcut durumda saat 18:00’de) yeniden başlatılacaktır.

EBDKS’nin Pay Piyasasında sürekli işlem seansının sona ermesinden önceki 30 dakika içerisinde devreye girmesi halinde (mevcut durumda 17:30’dan sonra) ilgili seanslar sonlandırılacaktır.

EBDKS kapsamında belirlenen eşiklerin (%5 ve %7) gün içinde tekrar aşılması halinde devre kesici aynı aşama için ikinci kez çalışmayacaktır. EBDKS uygulamasının devreye alınması ile birlikte pay bazında uygulanan devre kesicilerde emir toplama süresi 15 dakikaya indirilmiştir, eşleştirme süresi ise 2 dk. olarak devam edecektir.
 

Baz Fiyat nedir?

Bir sermaye piyasası aracı için baz fiyat, bir seans süresince o sermaye piyasası aracının işlem görebileceği üst ve alt fiyat sınırlarının belirlenmesine esas teşkil eden fiyattır.

BISTECH Sistemi’nde önceki işlem gününün kapanış fiyatı, baz fiyat olarak belirlenmektedir.

"Baz fiyat" bir payın gün boyunca işlem görebileceği alt ve üst fiyat limitlerinin belirlenmesine esas teşkil eden fiyattır. Baz fiyat bir önceki işlem gününün kapanış fiyatı ile hesaplanır. "Fiyat adımı" her pay fiyatı için bir defada gerçekleşebilecek en küçük fiyat değişimidir.

Baz fiyat yoksa (önceki kapanış yoksa veya fiyat serbest bırakılmışsa):

• Tek fiyat işlem yöntemi ile işlem gören sıralar için ilk fiyatın oluştuğu emir toplama aşaması sonrasında belirlenen eşleşme fiyatı baz fiyat olacaktır.
• Sürekli işlem yöntemi ile işlem gören sıralar için ilk işlemin fiyatı baz fiyat olarak alınacaktır (Açılış seansında fiyat oluşmuşsa bu fiyat, oluşmamışsa sürekli işlem aşamasında gerçekleşen ilk işlemin fiyatı baz fiyat olarak alınacaktır).
• İşlem görecek yeni pay alma haklarında ilk gün sonuna kadar (ilk işlem günü dahil) baz fiyat uygulanmayacak ve işlem gördüğü ilk günün kapanış fiyatı ertesi günün baz fiyatını oluşturacaktır.
• Ayrıca, bir önceki günden baz fiyata sahip bir payda gün içerisinde herhangi bir işlem gerçekleşmemişse bu baz fiyat, yine ertesi günün baz fiyatı olacaktır.
• Varant ve sertifika sıralarında baz fiyat uygulaması yapılmayacaktır.

Fiyat Marjı ve Fiyat Limitleri

Fiyat limitlerinin belirlenmesi amacıyla baz fiyata (bir önceki gün kapanış fiyatı) uygulanacak marjlar:

• Fiyat Limitleri bazı pazarlardaki menkul kıymetlerde, genel uygulama olan %20’den farklı uygulanmaktadır.
• Paylarda Yıldız Pazar Grup 1 ve 2, Ana Pazar Grup 1 ile ±%20'den, Ana Pazar Grup 2’de ±%15'ten; GİP, YİP ve PÖİP’te ±%10'dan,
• BYF’lerde ±%20'den,
• Yeni pay alma haklarında ve ISKUR.E’de ±%50’den
• Gayrimenkul Sertifikalarında (GMS), Gayrimenkul Yatırım Fonlarında (GMF), Girişim Sermayesi Yatırım Fonlarında ±%20’den farklı olamaz.
• Yeni pay alma hakları ve ISKUR.E için %50
• Varant ve sertifikalar için serbest marj olarak belirlenmiştir (gerekli durumlarda bazı pay ve BYF sıralarında serbest marj uygulanabilir).

Fiyat limitleri hesaplanırken yuvarlama işlemi içeri doğru yapılacaktır: Üst fiyat limiti bulunurken yuvarlama aşağı adıma, alt fiyat limiti bulunurken yuvarlama yukarı adıma yapılacaktır.
Kapanış seansında uygulanan fiyat limitleri kapanış seansından önceki son işlem fiyatı üzerine ±%3 olarak uygulanmaktadır.

*Paylarda ve Yeni Pay Alma Haklarında Geçerli Fiyat Adımları

*BYF Katılma Belgelerinde Geçerli Fiyat Adımları

Fiyat Tipleri

• Limit
• Piyasa
• Piyasadan Limite
• Dengeleyici

Limit Fiyatlı Emirler (Limit Order)

Fiyat ve miktarın girildiği emirlerdir. Emrin gerçekleşmeyen bölümü işlem görmedikçe Sistemde pasif olarak geçerlilik süresi sonuna kadar (KİE olarak girilmediği sürece) bekletilir.

Piyasa Emirleri (Market Order)

Fiyat olmaksızın sadece miktar belirtilerek girilen emirlerdir. Emir miktarı karşılanana kadar karşı taraftaki en iyi fiyatlı emirlerle eşleşerek işleme dönüşürler. Bu emir tipi, sadece KİE olarak girilebildiğinden karşı tarafta eşleşecek emir kalmadığında emrin kalan kısmı otomatik olarak iptal edilir, pasife yazılmaz. Açılış, kapanış bölümleri ve tek fiyat yönteminde emir toplama aşamasında girilen piyasa emirleri, eşleştirme başlayana kadar emir defterinde bekletilir, eşleştirme başladığında ise işleme dönüşür. İşleme dönüşmeyen piyasa emirleri seansın sürekli işlem veya takip eden tek fiyat bölümüne aktarılmaz, iptal edilir. Pay bazında maksimum emir hacmi sınırına tabidir. Bu tutar en son işlem fiyatı üzerinden hesaplanır. Son işlem fiyatı yoksa bir önceki kapanış fiyatına bakılır. Her ikisinin de olmadığı durumda manuel olarak Borsa tarafından girilen bir fiyat varsa ona bakılır yoksa işlem olana kadar sistem tarafından piyasa emri girilmesine izin verilmez.

Piyasadan Limite Emirler (Market to Limit Order)

Piyasa emirleri gibi fiyatsız olarak girilen emirlerdir. Karşı taraftaki sadece en iyi fiyat kademesinde bekleyen emirlerle eşleşerek işleme dönüşürler. Ancak işleme dönüşmeyen kısım, gerçekleştiği son işlem fiyatını alarak limit fiyatlı emre dönüşür ve emir defterinde pasif olarak yazılır (ancak KİE olarak girilirse pasife yazılmaz). Pay bazında maksimum emir hacmi sınırına tabidir. Bu tutar piyasa emirlerinde olduğu gibi belirlenir.

Açılış, kapanış bölümleri ve tek fiyat yönteminde emir toplama aşamasında girilen piyasadan limite emirleri, eşleştirme başlayana kadar emir defterinde bekletilir, eşleştirme başladığında ise işleme dönüşür. İşleme dönüşmeyen piyasadan limite emirleri sürekli işlem aşamasına geçerken gerçekleştiği son işlem fiyatını alarak limit fiyatlı emre dönüşür ve emir defterinde pasif olarak yazılır (ancak KİE olarak girilirse pasife yazılmaz). İlgili açılış, kapanış ve tek fiyat bölümünde fiyat oluşmaması hâlinde veya seansın sürekli işlem bölümünde girildikleri anda hiç işleme dönüşmemiş olmaları hâlinde piyasadan limite emir iptal edilir.

Dengeleyici Emirler (Imbalance Orders)

Açılış ve kapanış seansları da dahil olmak üzere tek fiyat yöntemi uygulanan tüm seans bölümlerinde, fiyat belirleme sürecinde hesaba katılmayan ancak belirlenen eşleşme fiyatı seviyesinde karşılanmadan kalan emirler ile işlem yapmak üzere girilen emirlerdir. Bu tip emirler, eşleşme fiyatından kalan emirler bittiğinde veya eşleşme fiyatından kalan emir yoksa birbirleri ile de eşleşme fiyatından işleme dönüşebilirler. Eşleşmeden kalan dengeleyici emirler iptal edilirler.

Emirlerin Geçerlilik Süresi

Sisteme iletilen emirler, dört farklı geçerlilik süresine sahip olabilir.

1. Günlük

Pay Piyasasındaki bütün pazarlarda aksi belirtilmedikçe girilen her emir, girildiği gün boyunca geçerlidir ve işlem görmezlerse gün sonunda iptal edilirler.

2. Kalanı İptal Et (KİE)

Fiyat ve miktar belirtilerek girilen ve emrin girildiği anda karşılanmayan bölümünün otomatik olarak iptal edildiği emir türüdür.

3. İptale Kadar Geçerli (İKG)

Borsa Birincil Piyasada Değişken ve Sabit Fiyatla Talep Toplama yöntemlerinde halka arz süresinin sonuna kadar geçerli emir girişi mümkündür. Bu geçerlilik türü, talep toplama yöntemiyle halka arzların gerçekleştirildiği birincil piyasada (.HE sıralarında) kullanılacaktır.

4. Tarihli

Fiyat adımı ve fiyat değişme sınırları çerçevesinde geçerli olacakları son tarih belirtilerek Sisteme girilen, işlem görene veya iptal edilene kadar Sistemde geçerliliğini koruyan emirlerdir. Tarihli girilen emirlerin geçerli olabileceği azami süre Borsa Yönetim Kurulu tarafından belirlenir. Pay Piyasasında mevcut durumda tarihli emir kullanılmamaktadır.

Pazarları Belirleme Kriteri

a) PD: Şirketin tüm sermayesi üzerinden hesaplanan toplam piyasa değerini,

b) FDPD: Şirketin Kurul tarafından belirlenen kriterler çerçevesinde dönem sonu itibariyle FD pay adedi x bir yıllık düzeltilmiş kapanış fiyatlarının ortalaması şeklinde hesaplanan, fiili dolaşımdaki paylarının piyasa değerini,

c) FDO: Şirketin Kurul tarafından belirlenen kriterler çerçevesinde hesaplanan fiili dolaşımdaki paylarının şirket sermayesine oranını,

ç) Yerli Bireysel Yatırımcı Sayısı: MKK verilerine göre ilgili payda son bir yıl içinde 1000 TL ve üzeri piyasa değerine sahip olan ortalama yerli bireysel yatırımcı sayısını,

d) İmtiyaz: Herhangi bir pay grubuna ilişkin oluşturulan farklılığın yapılacak değerlendirmelerde imtiyaz sayılıp sayılmayacağına Borsa Genel Müdürlüğünce karar verilecek şekilde; yönetim kurulu üyelerinin belirli bir grup oluşturan pay sahipleri, belirli pay grupları ve azlık arasından seçileceğine ilişkin haklar, yönetim kurulu üyeliği için aday önerme hakkı, yönetim kurulunda temsil edilme hakkı, kâr payı, tasfiye payı, rüçhan ve oy hakkı veya burada öngörülmemiş yeni bir pay sahipliği hakkı gibi haklarda bir paya farklı veya üstün bir hak tanınmasını,

e) Yerli Fon: MKK verilerine göre ilgili payda SPK denetiminde bulunan “Yatırım Fonlarının” ve “Emeklilik Yatırım Fonlarının” portföyünde bulunan kısmın son bir yıl içindeki ortalama piyasa değerini,

f) Likidite Kriteri: 1 Milyon TL işlem hacmi ile payda günlük bazda oluşan ortalama fiyat değişim oranının mutlak değerini,

g) Ek Kriter olarak Temettü Getirisi: (Son 3 yıllık net nakit temettü toplamı) / (dönem sonu piyasa değerini) *100 ifade eder.

Pazarlarda Uygulanacak İşlem Esasları

a) Özkaynak Oranı: İlgili payın; kredili alım, açığa satış, ödüç alma veya ödünç verme işlemlerine dair özkaynak hesabında hangi orana kadar özkaynak olarak kabul edilebileceğini gösterir. Oran belirtilmediyse ilgili Kurul düzenlemelerindeki hükümler geçerlidir.

b) Açık Takas Pozisyonu/ Özkaynak Oranı: Belirli bir anda oluşabilecek açık takas pozisyonunun veya takas gerçekleşene kadar ilgili pay için asgari olarak hangi oranda özkaynak bulundurulması gerektiğini gösterir. Oran belirtilmediyse ilgili Kurul düzenlemelerindeki hükümler geçerlidir.
 

İstanbul Takas ve Saklama Bankası A.Ş. (Takasbank) tarafından aracı kurumların, gün boyunca gerçekleştirilen işlemlerinde, pay ve toplam TL olarak netleştirme yapılmaktadır. Bu çerçevede, aynı tarihte bir payda hem satış hem de alış işlemi yapan aracı kuruluş, satış toplamı alış toplamına mahsup edilerek çıkan net bakiyeye göre söz konusu pay üzerinden takasa borçlandırılmakta veya alacaklandırılmaktadır. Diğer yandan, tüm paylardaki alış veya satışlarının bedelleri ise genel olarak netleştirilmekte ve aracı kuruluşun alış tutarları fazla ise aracı kuruluş takasa nakit borçlu, satış tutarları fazla ise takastan nakit alacaklı olmaktadır. Netleştirme uygulaması sayesinde bir payda gün içerisinde alım satım gerçekleştiren bir yatırımcı sadece gerçekleştirdiği alım veya satım sonucundaki net fark miktarı kadar teslim yükümlülüğüne tabi olmaktadır.

Takasbank tarafından netleştirme uygulaması kaldırılan paylarda brüt takas uygulaması yapılmakta, aracı kurum ve yatırımcı bazındaki takas alacakları Takasbank tarafından takas süresinden sonra dağıtılmaktadır. Brüt takas uygulaması kapsamına alınan paylarda alım yapmak isteyen yatırımcıların takas tarihinde hesaplarında alımlarını karşılayacak tutarda nakit, satım yapmak isteyen yatırımcıların takas tarihinde hesaplarında satımlarını karşılayacak miktarda menkul kıymet bulundurması gerekmektedir.

Brüt takasa tabi payları https://www.borsaistanbul.com/tr/sayfa/493/pay-piyasasi-piyasa-isleyisi linkinde yer alan Brüt takas sekmesine girerek takip edebilirsiniz.

Sermaye Piyasası Kurulunun ilgili kararları uyarınca, Borsamız Pay Piyasasında işlem gören paylarda işlemlerin adil ve dürüst bir şekilde gerçekleşmesinin sağlanması ve yatırımcıların aşırı volatilitenin getirdiği risklerden korunmaları amacıyla Volatilite Bazlı Tedbir Sistemi devreye alınmıştır. Bu kapsamda ilgili paylarda gerekli koşulların oluşması halinde kademeli olarak ve bir sonraki seviye tedbir uygulanırken önceki seviye tedbirin veya tedbirlerin uygulanmasına devam edilmek suretiyle;

• 15 gün süre ile birinci seviye "Açığa Satış ve Kredili İşlem Yasağı" tedbiri,
• 15 gün süre ile ikinci seviye "Brüt Takas" tedbiri,
• 15 gün süre ile üçüncü seviye “Tek Fiyat Yöntemi ile İşlem Görme” tedbiri uygulanmaktadır.

Tedbir alınmasını gerektiren koşulların oluşması durumunda, tedbir uygulanacak pay senedi ve tedbirin başlangıç tarihi ile tedbir süresi, ilgili tarihte piyasa kapandıktan sonra Borsamız tarafından Kamuyu Aydınlatma Platformu (KAP) üzerinden duyurulur.

Hesap Aç linkinde yer alan açıklamalar eşliğinde yatırım hesabınızı açabilir ve VakıfBank Mobil/İnternet Bankacılığı ile TradeOnline uygulamalarından hisse senedi/varant alım satım işlemlerinizi gerçekleştirebilirsiniz.

• Hisse senedi/varant alım satım işlemlerinde standart komisyon oranımız binde 2 (0.002)’dir.
• Komisyon indirim talepleri VakıfBank Şubelerinden ve VakıfBank Müşteri İletişim Merkezinden iletilebilmekte olup talebinizin sonucu SMS tercihi evet olan müşterilere SMS ile bildirilmektedir.
   

Pay (hisse senedi) satış bedelleri Takasbank A.Ş. tarafından 2. iş günü aracı kurumların hesaplarına aktarılmakta ve aracı kurumlar da müşterilerine, pay senedi satış işlemi gerçekleştikten sonraki 2. işgünü ödeme yapabilmektedir. Bu nedenle takas alacağının daha önce ödenmesi mümkün olmamaktadır.

Hisse senedi satışı gerçekleştikten sonra takasta görülen satış tutarı karşılığında pay senedi alış talimatı verilebilmektedir. Buradaki tek şart, alış yapmak istediğiniz kıymete Volatilite Bazlı Tedbir Sistemi (VBTS) kapsamında Brüt Takas tedbiri uygulanmıyor olmasıdır.

Ekranlardaki maliyet; komisyon dahil edilerek hesaplanıp ortalama maliyet olarak gösterilmektedir.

Maliyet Örneği;

1000 adet 5.00 TL fiyattan VAKBN senedi almış olduğunuzu düşünelim. Burada gerçekleşen fiyat 5.00 TL olup bunu emir takip menülerinden görebilirsiniz.

• Maliyet hesaplanırken önce BSMV dahil ödediğiniz komisyon tutarı hesaplanır;

Fiyat*Adet*Komisyon Oranı = 5.00 (Fiyat)*1000(Adet)*0.002(Örnek Komisyon Oranı)*BSMV(1.05) =10.50

• Hesaplanan komisyon tutarla toplanır;

5000+10.50=5.010,50 TL

• Bulunan rakam adete bölünür;

5.010,50/1000=5.01050(5.01) rakamı elde edilir ve maliyet olarak başa baş rakamı ekranlarda gösterilir.

Girdiğiniz emirlerin durumunu aşağıdaki şekilde sorgulayabilirsiniz.

• TradeOnline Mobil uygulamasından hesabınıza giriş yaptıktan sonra Günlük İşlemler menüsünden,
• VakıfBank Mobil’de Yatırım/Hisse Senedi/Emir Takip menüsünden,
• VakıfBank İnternet Bankacılığından Hisse Senedi/Emir Takip menüsünden,
• TradeOnline WebClient platformunda ise Emirlerim menüsünden emirlerinizin durumunu (Gerçekleşen-iptal edilen-bekleyen) takip edebilirsiniz.

Volatilite Bazlı Tedbir Sistemi kapsamında Borsa İstanbul bir pay için belirli bir süre ya da süresiz olarak brüt takas uygulanmasına karar verebilmektedir. Brüt takasa tabi bir senet alıyorsanız takas kuralları gereğince bu senedi en erken ertesi iş günü satabilirsiniz. Brüt takasa tabi bir senedi satmanız durumunda ise bakiyenizi takas bakiyenizde ve borsa işlem limitinizde anında görebilir ancak bu bakiyeyi sadece yıldız veya ana pazarda yer alan senetlerden alım için kullanabilirsiniz. Brüt takasa tabi payları https://www.borsaistanbul.com/tr/sayfa/493/pay-piyasasi-piyasa-isleyisi linkinde yer alan Brüt takas sekmesine girerek takip edebilirsiniz.

* 01/10/2020 tarihinde devreye alınan Pay Piyasası yeni pazar kurallarına göre Alt Pazar, Yakın İzleme Pazarı ve Piyasa Öncesi İşlem Platformu’nda takas işlemleri brüt takas esaslarına göre gerçekleştirilmektedir.

*Yıldız Pazar ve Ana Pazar’da brüt takas, Borsa İstanbul ve SPK tarafından getirilen tedbir uygulamalarına bağlı olarak pay bazında süreli olarak uygulanmaktadır.

Volatilite Bazlı Tedbir Sistemi kapsamında Borsa İstanbul tarafından bir pay için belirli bir süre ya da süresiz olarak internetten emir kabulünün yasaklanması yönünde bir karar alınabilir.

Bu yasak kapsamına giren senetlere ilişkin emirlerinizi 0850 222 77 72 no’lu Vakıf Yatırım çağrı hattından veya https://www.vakifyatirim.com.tr/iletisim linkinden yer alan bölgenizdeki Vakıf Yatırım şubelerinden birini arayarak iletebilirsiniz.

• Borsa İstanbul Pay Piyasasında işlemler fiyat ve zaman önceliğine göre gerçekleştirilir.
• Farklı fiyat kademelerinden girilen emirler, BİST’e iletiliş zaman önceliğine göre ilgili fiyat kademelerinde sıraya yazılır.
• Kıymet ilgili fiyattan işlem görmeye başladığında emirler zaman önceliğine göre BİST tarafından gerçekleştirilir. Ancak bir fiyattan işlem olması bu fiyat kademesindeki tüm emirlerin gerçekleşeceği anlamına gelmez.
• İlettiğiniz emir karşılığında yeterli sayıda satıcı veya alıcı bulunmaz ise emriniz kısmi gerçekleşebilir veya hiç gerçekleşemeyebilir.

• VakıfBank Mobil ve TradeOnline üzerinden Hisse senedi alış işlemlerini takip ederek senedinizin Rüçhan kuponundan alabilirsiniz.
• Vakıf Yatırım Çağrı Hattını arayarak ( 0850 222 77 72) veya,
• Bölgenizde yer alan Vakıf Yatırım şubelerinden birini arayarak talebinizi iletebilirsiniz.

İlgili şubeler için linke tıklayabilirsiniz.

• Rüçhan kuponlarınızı son günü beklemeden dönüştürmek isterseniz VakıfBank Mobil üzerinden “Yatırım/ Hisse Senedi/Rüçhan Hakkı Kullanımı” menüsünden yapabilirsiniz.
• Ayrıca kullanım bedeli ve kullanım tarihleri hakkında detaylı bilgi almak için tıklayabilirsiniz.

• Temettü ödemesi veya bedelsiz sermaye artırımında nakit yükümlülüğünüz bulunmamaktadır.
• Şirketin yaptığı KAP (www.kap.org.tr) açıklamasına istinaden ödeme tarihinde senet veya TL bakiye yatırım hesabınıza otomatik olarak yatacaktır.

Size en yakın VakıfBank şubesine giderek 09.00-15.00 saatleri arasında dilekçe bırakmanız gerekmektedir.

Size en yakın VakıfBank Şubesine dilekçe bırakarak küsürat senetlerinizi değerinden vazgeçerek portföyünüzden sildirebilir veya farklı bir kuruma virman yapabilirsiniz.