Fikri Mülkiyet Nedir?

Fikri mülkiyet; insan zekâsının, zihinsel yaratıcılık ve entelektüel birikimi ile birlikte ortaya çıkarmış olduğu her türlü tasarım, bilimsel buluş, hizmet ve sanatsal çalışmaları kapsayan çatı bir kavramdır.

Fikri mülkiyet hakları ise yine insan zekasının yaratmış olduğu ürünler üzerindeki haklarını ifade eder. Bu haklar, ürün, hizmet veya tasarımın kopyalanmasını, üretilmesini veya satılmasını engelleyerek ve yaratıcısını koruma altına alarak üretim motivasyonu sağladıkları için kritik bir öneme sahiptirler.

Fikri mülkiyet hakları, telif hakları ve sınaî mülkiyet hakları olmak üzere iki gruba ayrılır.

Telif hakları, kişi ya da kişilerin meydana getirdiği bilgi, düşünce, sanat eseri ve ürününün kullanılması ya da kopyalanması ile ilgili hukuken sağlanan haklardır. Bu haklar eserin üretilmesi birlikte doğar ve üreticisinin isteğine bağlı olarak kayıt altına alınır.

Sınai mülkiyet hakları ise sanayi ve teknolojiyi ilgilendiren alanlardaki markalar, buluşlar, tasarımlar, patent ve faydalı modellere ilişkin hakları ifade eder. Sınai hakların korunmasının iki temel ilkesi vardır;

• Tescil ilkesi, bu hakların koruma altına alınması için yetkili kuruluşlara tescil ettirilmesi gerekir.
• Ülkesellik ilkesi, bir ülkede tescil edilmiş olan hak sadece o ülke sınırları içinde koruma sağlar. Dolayısıyla sınai hakkını birden fazla ülkede korumak isteyen hak sahibinin, koruma talep ettiği ülkelerin her birinde ayrı ayrı tescil başvurusunda bulunması gerekir.  

Patent Nedir? 

Dünyamızın içinde bulunduğu küreselleşme süreci ile birlikte teknolojik yenilik ve inovasyon merkezli stratejilerin rekabette öne çıkması sinai mülkiyet haklardan biri olan patenti daha da önemli hale getirmiştir.

Patent, teknik sorunlara yeni çözüm getiren buluş, ürün ve usulleri koruyan bir hak ve buluş sahibine söz konusu buluşun üretimi, ticareti ve tasarrufunda, belirli bir süre için, tekel hakkı sağlayan yasal bir belgedir. Söz konusu buluş yeni bir ürün olabileceği gibi, bazı ürünlerin yapım süreçlerindeki yenilikleri veya geliştirilen teknik çözümlemeleri de içerebilir. Patent hakkı buluş sahibi kişi/kurum/firmaya patent başvurusunda buluşunu kamuya açıklaması karşılığında verilir. 

Patent hakları; buluşları teşvik etmesi, yeniliklerin ticarete konu olmasını sağlaması, buluşların yayılmasına yardımcı olması gibi faydaları ile özellikle teknolojik faaliyetlerin yayılması ve ekonomik büyüme açısından çok önemli etkilere sahiptir.

Patent Başvuru Süreçleri

• Patent başvurusu yapılmadan önce buluş/ürünün hiç yapılmamış, yenilikçi ve özgün olup olmadığı değerlendirmelidir. Bununla beraber buluş/ürün veya benzer fikirlerin daha önce patentlenip patentlenmediğine dair detaylı bir araştırma yapılması da gerekir. 
• Başvuru aşamasında buluşu/ürünü ve koruma talep edilen alanları detaylı bir şekilde açıklayan buluş beyan formu doldurulur. Form ile birlikte gerekli harçlar yasal süreler içerisinde ödenerek, ilgili ülkenin patent ofisine (Türkiye için Türk Patent Ofisi) başvuruda bulunulması gerekir.
• Yapılan başvuru, patent ofisi tarafından incelenerek kabul veya reddedilir. Reddedilen başvurularda patent ofisi düzeltme veya yeniden gönderme isteyebilir. Başvurunun kabul edilmesi durumunda ülke ve ofise göre değişiklik göstermekle birlikte 20 yıl boyunca geçerli olacak patent hakkına sahip olunur.
• Patent araştırma ve başvuru süreçleri uzmanlık isteyen konular olduğu için bu alanda hizmet veren danışmanlık firmalarından destek alınması faydalı olabilir.

Bankacılık Sektöründe Patent

Bankacılık, finansal ürünlerin geliştirilmesi ve sunulması konusunda rekabetin en yüksek olduğu sektörlerden biridir. Dolayısıyla fikri mülkiyet haklarının korunması, inovasyonu teşvik etme ve rekabet avantajı sağlama açısından bankalar için de çok önemli bir yere sahiptir.  

Bankalar tarafından bulunan teknolojik çözümler ve geliştirilen yazılımların yanı sıra sunulan ürün, hizmet ve tasarımlar da patent başvurusuna konu olabilir. 

Müşterilerine daha hızlı, güvenli ve verimli hizmetler sunmak için en yeni teknolojileri geliştiren ve kullanan bankaların bu yenilik ve çözümleri koruyabilmek için patent başvurularında bulunması ülkemizde ve dünyada giderek yaygınlaşmaktadır.

Sektörün teknoloji liderlerinden biri olan bankamız da gerek müşterilerine sunduğu yenilikçi hizmet ve ürünler ile gerekse teknoloji alanında gerçekleştirdiği yenilikler ile patent başvuruları yapmaktadır.